Frans Hals

frans-hals

Frans Hals’ın hayatına ait bilgiler çok olmadığı gibi, bunların gerçek olup olmadığı da bilinmemektedir. 1581-1585 yıllarında doğduğu sanılmaktadır. Doğduğu şehir Anvers olup (Nitekim birçok yerde bu ünlü ressama «Frans Hals van Antwerp» yani Anvers’li Frans Hals denildiği görülmüştür) babası Franchoys Hals, bir dokuma ustasıdır. Doğumundan bir süre sonra Hals, ailesi ile birlikte Haarlem’e gitti; burada 1589 yılında kardeşi Dirk Hals dünyaya geldi. Daha sonraları bu da Frans gibi ünlü bir ressam olacaktır. Eldeki az bilgilere göre genç sanatçı, klâsizm üstadı Karel van Mânder’in yanında çalıştı. Hals, 1610 da Haarlem’deki ressamlar cemiyeti «Gilda di Saint Luca»ya yazıldı. Ertesi yıl da ilk önemli eseri olan «Jacobus Zaffius’un Pörtresi»ni verdi. Kendine özgü yeni bir tekniği olan Hals, eserlerinde psikolojik anlatıma çok değer veriyordu. Bu arada Frans Hals evlendi; fakat birkaç yıl sonra karısı Annetje ardında iki çocuk bırakarak öldü. 1617’de evlendiği ikinci karısı Lysbeth Repniers’den sekiz çocuğu daha oldu. Bunlardan çoğu babalarının mesleğini benimsediler.

1616 yılından itibaren Frans Hals için çok verimli bir devre başladı. Birçok asker portreleri yaptı, başarılı eserler verdi. 1616-1635 yılları arasında altı önemli grup portresi yaptı. Bunlardan «Yüzbaşı Reynier Raeal’ın Bekçisi» adlı portre için 1633 yılında Amsterdam’a gitti. 1641 de ise «Saint Elizabeth İhtiyarlar Yurdu Yöneticileri» adlı şaheserini verdi.

Hals, 1644 yıılnda Gilda di San Luca idare meclisi üyeliğine seçildi. Bütün bu yıllar süresince Hollanda sosyetesinin en ileri gelen kimseleri, tanınmış portre ressamının atölyesinden geçtiler. Bu arada filozof Cartesio’da Hals’a portresini çizdirdi.

O çağlarda Avrupa’nın diğer memleketlerindeki sanatçılar sefalet çekerken Frans Hals Hollanda’da rahat bir yaşam sürüyordu. Bu, gerçekten büyük portre üstadı için bir şanstı.

Ancak Hals, bu şansını değerlendiremedi. Düzensizliği, içkiye olan düşkünlüğü ve bazı basit arkadaşları O’nu sefalete sürüklediler.

Bu arada işleri de eskisi kadar çok değildi. Artık eskisi kadar bol portre siparişi almıyordu. Herkes artık yavaş yavaş kendisine yüz çeviriyordu. Bu arada alacaklıları da kendisini sıkıştırıyordu. Evindeki eşyayı, tablolarını birçok kez rehin bırakmak zorunda kaldı.

Frans Hals Kariyerinin Son Dönemleri

Nihayet Hals’ın 1662 yılında Haarlem Belediye Meclisinden yardım isteğinde bulunduğu görüldü. Bir hayli münakaşalardan sonra kendisine senede 150 florin verileceği vaadedildi. Daha sonra bu miktar, 200 florine artırıldı ve bu arada kendisine kış için üç ton kömür verilmeye başlandı.

Ölümünden iki yıl önce, 1664’de, son önemli yapıtı, «İhtiyarlar Yurdu Yöneticileri»ni çizdi. Yaşlı üstad, 1666 yılında hayata gözlerini yumdu. Mezarı Haarlem Katedralindeki Aziz Bavone korusunun yerindedir.

Onyedinci yüzyıl Avrupa’sında Frans Hals’ın ressamlar arasında önemli bir yeri olması gerekir. Sanatçı yalnız Hollanda figüratif sanatının bir dâhisi değil aynı zamanda modern realizmin de öncüsü idi. Modern Sanatın köklerini Hollanda’da atan adamın Frans Hals olduğunu kimse inkar edemez.

Bugün Hals hakkında fazla bir bilgi bulunmadığından bu ünlü sanatçının bütün eserleri hakkında tam bir bilgi mevcut değildir. Sanatçının tablolarından bazılarının başka ressamlara mal edilmiş olması muhtemel olduğu gibi bazı eserlerinin de kıyıda, bucakta kaybolmuş olması ihtimali de çoktur.

Bu arada ele geçen bazı tablolardan anlaşıldığına göre Frans Hals, zaman zaman Rubens ile Caravaggio gibi üstatların etkisi altında kalmıştır. Kendisinin etkisi altında kalanların başında Adriaen Bower ile Judith Leyster’in geldiği muhakkaktır. Ama onun hakiki mirasçıları Goya, Courbet ve Monet idi dersek hiç de yalan söylememiş oluruz.